1.Բառերի ընդհանուր մասերի (արմատները) գտի՛ր, դրանց ուղիղ ձևերը գրիր և տրված բառերը բացատրիր:

Օրինակ՝ բարեսիրտ, բարեկամ,  բարեսեր, բարետես: Արմատն  է՝ բարի:

Բարեսիրտ — բարի սիրտ ունեցող: Արմատ = բարի

Բարեկամ — բարին կամեցող:

Բարեսեր — բարին (բարի բան) սիրող:

Բարետես — բարի (գեղեցիկ) տեսք ունեցող:շ

ա) Կտցաձև — կտուցի նման
Կտցահարել — կտուցով խփել
Կտցաչափ — կտուցի չափ

բ) Ուղղագրություն — ճիշտ գրելաձև
Ուղղագիծ — ուղիղ գիծ
Ուղղամիտ — ճիշտ մտածող
Ուղղություն — գործողության ճանապարհ

գ) Ուղեկից — ուղեկցող
Ուղևոր — ճամփորդ

2.  Բառակապակցություննե՛ր կազմիր՝ հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները կամ  նրանցով կազմված բառակապակցությունները  գրելով:

Պառկել ո՞րտեղ:Պառկել Ծովափում
Պառկել մահճակալին
Պառկել անդունդի եզրին
Պառկել գետի ափին
Պառկել անտառի բացատին
Պառկել անկողնում
Պառկել հիվանդանոցում

Жила девочка Женя. Однажды мама послала её в магазин за баранками. Женя купила семь баранок: две для папы, две для мамы, две баранки для себя и одну для братика Павлика. Взяла Женя связку баранок и пошла домой. Идёт она, по сторонам смотрит. А в это время незнакомая собака подошла сзади и съела все баранки. Когда Женя заметила, было уже поздно. Собака доедала последнюю маленькую баранку.
– Ах, вредная собака ! – закричала Женя и погналась за ней.
Женя бежала, бежала, но собаку она не догнала, только заблудилась. А место совсем незнакомое. Испугалась Женя и заплакала. Вдруг, откуда ни возьмись, старушка:
– Девочка, девочка, почему ты плачешь?

Женя рассказала, что с ней случилось. Старушка пожалела Женю, привела её в свой садик и говорит:
– Ничего, не плачь, я тебе помогу.
Правда, баранок у меня нет, но у меня в садике растёт один цветок. Он называется „цветик-семицветик”. Этот цветок всё может. Я подарю тебе цветик-семицветик,
и он всё сделает. Старушка сорвала очень красивый цветок и дала его девочке Жене.
Цветок был похож на ромашку. У него было семь лепестков: жёлтый, красный, зелёный, синий, оранжевый, фиолетовый и голубой.
– Этот цветок не простой, – сказала старушка. – Он может исполнить всё, что ты захочешь. Для этого надо оторвать один лепесток, бросить его и сказать:
Лети, лети, лепесток,
Через запад на восток,
Через север, через юг,
Возвращайся, сделав круг.
Лишь коснёшься ты земли –
Быть по-моему вели.

Женя вежливо поблагодарила старушку и вышла из садика. Она хотела вернуться домой, но не знала как. Девочка хотела уже заплакать, но вспомнила про цветик-семицветик. Она быстро оторвала жёлтый лепесток, бросила его и сказала волшебные слова, которым научила её старушка. А потом добавила: „хочу, чтобы я была дома с баранками”.
Не успела она это сказать, как очутилась дома, а в руках – связка баранок.
лепесток – ծաղկաթերթ                                север – հյուսիս
запад – արևմուտք                                         юг – հարավ
восток – արևելք                                             очутиться – հայտնվել

Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. Что Женя купила в магазине?

Женя купила баранки.

2. Кто съел баранки?

Баранки сьела вредная собака.

3. Как Женя очутилась в незнакомом месте?

Женя погналась за собакой и заблудилась.

4. Кто подарил Жене цветок?

Цветок Жене подарила добрая старушка.

Каким был цветок?

Цветок был разноцветным, у него было семь лепестков.

5. Какое первое желание Жени исполнил цветик-семицветик?

Женя Хотела вернуться дом с барашками.
Согласны ли вы с тем, что…
1. Однажды мама послала Женю за хлебом. 2. Собака съела все баранки.
3. Женя догнала собаку и отобрала у неё баранки. 4. Старушка не помогла
Жене. 5. Цветок был похож на розу.

Продолжите предложения, используя данные ниже слова.
1. В булочной можно купить… баранки — бублики и булки, торты, кексы.
2. В цветочном магазине можно купить цветы, розы, тюлпаны, калы, рамашки.
3. В книжном магазине продаются… книги, альбомы, тетради, учебники.
Слова для справок: книги, баранки, печенье, гата, ромашки, розы,
тюльпаны, альбомы, тетради, учебники, кекс, торт, колокольчики, подснежники.
Подберите антонимы к выделенным словам.
Продавать баранки — покупать баранки

посадить цветок — сорвать цветок

войти в садик — выйти из садика

забыть правило — вспомнить правило

отдать книгу — забрать книгу

Напишите в нужной последовательности.
1. Женя поблагодарила старушку и вышла из садика.
2. Мама послала Женю в магазин за баранками.
3. Женя заблудилась, испугалась и заплакала.
4. Она сорвала очень красивый цветок и дала его Жене.
5. Старушка пожалела девочку и привела её в свой садик.

Мама послала Женю в магазин за баранками.

Женя заблудилась, испугалась и заплакала.

Старушка пожалела девочку и привела её в свой садик.

Она сорвала очень красивый цветок и дала его Жене.

Женя поблагодарила старушку и вышла из садика.

Այս պատասխանն ստանալուց հետո թագավորը գնաց։ Շատ չանցավ՝ ջուլհակի մոտ եկան թագավորի գիտնական նազիր-վեզիրները։

«Ահա՛ եկան թագավորի սագերը, իրա՛վ որ լավ փետրելու թռչուններ են»,— ասաց ջուլհակը ինքն իրան։

Թագավորը տուն գնալով սաստիկ բարկացել էր գիտնականների վրա և սպառնացել էր, որ եթե գոնե մի մարդ չգտնեն, որ դերվիշին պատասխան տա, նրանց բոլորին էլ կաքսորե։ Այսպես նեղի գալով՝ որոշեցին դիմել հնարագետ ջուլհակին, որի համբավը նրանցից մեկը լսել էր։

— Վարպե՛տ եղբայր, կարող չե՞ս արդյոք մի պատասխան տալ մեր տարօրինակ հյուրին, որ ժողովրդի վրա սարսափ է տարածել,— ասացին գիտնականները և պատմեցին դերվիշի դեպքը, որ արդեն հայտնի էր ջուլհակին։

— Ինչո՞ւ չէ… կարող եմ… բայց մեծ ծախք կպահանջվի դրա համար։ Պետք է ձեռք բերել մի կախարդական գավազան, մի անմահական սխտոր և մի ոսկի ձու ածող հավ։

Գիտնականները մնացին ապշած։

— Դրա ծախքը մե՛նք կվճարենք,— ասացին նրանք ուշքի գալով,— միայն՝ մենք չենք կարող գտնել այդ բաները, ինչ որ դու ես ասում։

— Երեք բան է իմ ուզածը, և ես ի՛նքս կգտնեմ, միայն՝ ամեն բանի համար մի գլխարկ լիքը ոսկի է պետք։ Դուք երեք հոգի եք, ամենքդ ձեր գլխարկովը մեկ ոսկի կբերեք, ես էլ կգամ դերվիշին պատասխան կտամ։

Գիտնականները ճարահատած համաձայնեցին։ Գնացին երեք գլխարկ ոսկի բերին, տվին ջուլհակին։ Այսպես փետրելով նրանց, ինչպես պատվիրել էր թագավորը, վեր կացավ առավ իր հոնի գավազանը, մի գլուխ հոտած սխտոր, ոտի մեկը կոտրած մի հավ, և գնաց սարսափ տարածող դերվիշի մոտ։

Հավաքվեցին բոլոր քաղաքացիք, ներկա էր և թագավորը՝ իր բոլոր իշխաններով։

Ջուլհակը չխոսեց դերվիշի հետ. նա լուռումունջ իր գավազանի ծայրով մի խոր ակոս քաշեց շրջանի մեջտեղով ծայրե ի ծայր և այսպիսով դերվիշի շրջանը երկու հավասար մասի բաժանեց և նստեց նրա դեմ հանդիման։

Դերվիշը երկար մտածեց, գլուխը թափ տվավ. վերջը մի գլուխ սոխ հանեց, դրավ առջևը։

Ջուլհակը, առանց երկար մտածելու, իսկույն իր սխտորը հանեց, դրավ իր առջևը։ Բարկացավ դերվիշը և իր ջեբից հանեց մի բուռ կորեկ և շաղ տվավ ամբողջ շրջանի մեջ։

Ջուլհակը փեշի տակից հանեց իր հավը, որ իսկույն կտկտալով կերավ բոլոր կորեկը։

Դերվիշն էլ մինչև վերջը չսպասեց, իսկույն վեր կացավ և մռմռալով հեռացավ-գնաց…

Թագավորը մոտեցավ ջուլհակին և խնդրեց, որ բացատրե այդ հանելուկի նշանակությունը։

— Ո՛ղջ լինի թագավորը,— ասաց ջուլհակը։— Այս մարդը մի խելագար դերվիշ է։ Երևակայել է, որ ինքը մի շատ զորեղ իմաստուն մարդ է և կարող է մեր ամբողջ աշխարհքին տիրել։ Իր քաշած շրջանով ուզում էր մեզ հասկացնել, թե իրա՛նն է բոլոր մեր երկիրը։ Ես չուզեցա հասկացնել նրան, որ այդ խելագարություն է, այլ՝ կես արի մեջտեղից, որով ուզեցա ասել՝ թե կեսն էլ իմն է։ Նա բարկացավ և իր սոխով ինձ պատերազմ հայտնեց կամ ուզեց ասել՝ մեր մեջ դառնություն կծագի, կռիվ կլինի։ Ես էլ իմ սխտորով հասկացրի նրան, որ ես փախչող չեմ, թեկուզ կռվից էլ վատթար բան պատահի։ Նա կորեկով ինձ սպառնաց, որ իր զորքերն անհամար են։ Ես էլ իմ հավով ցույց տվի, որ ահա՛ այսպես կջարդեմ ես քո անհամար զորքը։ Դրա վրա նա տեսավ, որ է՛լ չի կարող մեզ վախեցնել, փախավ-գնաց…

Քաղաքացիք շատ ուրախացան, որ վերջապես ազատվեցին դերվիշի տալիք երևակայական սովից ու մահից, և ամենքը միաբերան գոչեցին. «Կեցցե՜ ջուլհակը»։

Շահ-Աբասը, որ շատ արհեստասեր թագավոր էր, գովեց ջուլհակին և հետո հարցրեց.

— Ի՞նչ արիր իմ սագերին, լավ փետրեցի՞ր, թե՞ ոչ…

— Ո՛ղջ լինի թագավորը, այո՛, լա՜վ փետրեցի, ահա՛ նրանց փետուրները,— ասաց ջուլհակը և թագավորի առջևը դրավ մի պարկ ոսկի։

— Քե՛զ են արժանի այդ ոսկիքը,— ասաց թագավորը,— դու ավելի օգտակար գործադրություն կգտնես դրանց համար։ Մի այդքան էլ իմ գանձարանից ստացիր և մի մեծ գործարան բաց արա. թող ծաղկի քո արհեստը իմ երկրիս մեջ։ Այսուհետև իմ պալատի դռները միշտ բաց են քեզ համար, թող իմ հովանավորությունը լիուլի տարածվի քո իմաստուն ժառանգների և քո ազգի վրա։

1.Գրավոր ներկայացրո՛ւ, թե ինչի՞ մասին էր պատմվածքը:

Մի պարսկական գյուղում մի օր մի հնարագետ ջուլհակ եկավ և փայտով գետնի վրա մի շրջան գծեց: Այդ ժամանակ Թագավորին լուր եկավ թե ինչվոր դերվիշ փայտով մի մեծ շրջան է գծել և թագավորը մի քանի գիտնական ուղարկեց, բայց ոչ մեկը չկարողացավ լուծել այդ հանելուկը: Բայց Թագավորը կանչեց ջուհլակին և ջուհլակը կարողացավ լուծել այդ հանելուկը և թագավորը նրան ոսկի տվեց:

2.Առանձնացրո՛ւ պատմության հերոսներին։

Գիտնականներ — խելացի բայց ոչ այդքան, միամիտ

Թագավոր — ընկերասեր, բարի

Հնարագետ ջուհլակ — խելացի փիլիսոփա

Դերվիշ — անասուն, գլուխ պահող, չար

Կոտորակները ընդհանուր հայտարարի բերելը 

Օրինակ՝ 34𝟑𝟒 և 16𝟏𝟔 կոտորակները բերենք ընդհանուր հայտարարի։ 

Դրա համար գտնենք [4,6]=12 

 Այդ կոտորակների ամենափոքր  ընդհանուր հայտարարը  

 12-ն   է. 

12։4=3 

12։6=2 3‧34‧3=912𝟑‧𝟑𝟒‧𝟑=𝟗𝟏𝟐 և 1‧26‧2=212𝟏‧𝟐𝟔‧𝟐=𝟐𝟏𝟐

Առաջադրանքներ 

• Կոտորակները  բերեք ընդհանուր հայտարարի 
• 58𝟓𝟖 և 116𝟏𝟏𝟔 10/16  1/16,   [10/16, 1/16] 8 x 2 = 16  

16 x 1 = 16 

•   X 53𝟓𝟑 և 46𝟒𝟔 = 10/6, 8/12  [10/6 8/12]  5 x 2 = 10   3 x 2 = 6       4 x 2 = 8   6 x 2 = 12 
• 56𝟓𝟔 և 712𝟕𝟏𝟐 

5 x 2 = 10   6 x 2 = 12    7 x 2 = 14    12 x 2 = 24 [10/12, 14/24] 

• 118 և 56𝟏𝟏𝟖 և 𝟓𝟔 

1 x 1= 1     18 x 18 = 324    5 x 2 = 10   6 x 2 = 12  [1/ 324, 10/12] 

•  35𝟑𝟓 ևև 415  𝟒𝟏𝟓   

3 x 2 = 6   5 x 2 = 10   4 x 2 = 8   15 x 2 = 30  [6/10, 8/30] 

• 110 և 425𝟏𝟏𝟎 և 𝟒𝟐𝟓 
   

[10,25]=50 
50:10=5 

50:25=2 

5/50 և 8/50 

• 23 և 34𝟐𝟑 և 𝟑𝟒  

[3,  4] = 12 

12 : 3 = 4 

12 : 4 = 3 

8/12 և 9/12 

• 32𝟑𝟐 ևև   53  𝟓𝟑 

[3, 2] = 6 

6 : 3 = 2 

6 : 2 = 3 

6/4  10/9  

• 112և 34𝟏𝟏𝟐և 𝟑𝟒 

[12,4]=12 

12 : 12 = 1 

12 : 4 = 3 

1/12  և  9/12 

• 145և 47𝟏𝟒𝟓և 𝟒𝟕 

[5,7]=35 

35 : 5 = 7 

35 : 7 = 5 

14 x 7 = 98 

5×7=35 

98/35 և 20/35 

• 52և 315𝟓𝟐և 𝟑𝟏𝟓 

[2,15]=30 

30 : 2 = 15 

30 : 15 = 2 

75/ 30 6/30 

1
Շահ-Աբասի ժամանակ հեռու աշխարհից դերվիշի հագուստով մի մարդ է գալիս Սպահան քաղաքը։ Քաղաքի ընդարձակ հրապարակի մեջ այդ դերվիշը մի մեծ շրջան է քաշում փայտով, ինքն էլ կշտին նստում լուռ ու մունջ։ Անցուդարձ անողները նայում են և զարմանալով հարցնում, թե՝ դու ո՞վ ես, այս ի՞նչ բան է, որ դու քաշել ես. արդյոք մի թալիսման չէ՞ սա, և մեզ համար բարի՞, թե՞ չար թալիսման է… Դերվիշը բնավ չի խոսում։ Ամբողջ քաղաքը վարանման մեջ է ընկնում, թե՝ սա ի՞նչ կնշանակե արդյոք։ Վերջը իմաց են տալիս Շահ-Աբասին, թե՝ այսպիսի մի դերվիշ է եկել…

Շահ-Աբասը իր գիտնականներից մեկին ուղարկում է, որ տեսնե ի՞նչ բան է, ի՞նչ է դերվիշի ուզածը, ինչո՞ւ է ժողովրդին սարսափի մեջ գցել։

Գիտնականը գնում է և ասում դերվիշին. — Ո՛վ մարդ, ես հասկանում եմ քո միտքը։ Քո շրջանը նշանակում է երկինք։ Դատարկ է մեջը։ Այդ նշանակում է, որ դու ուզում ես երկինքը կապել, որ ոչ մի ամպ չլինի այնտեղ, որ է՛լ անձրև չգա, սով ընկնի մեր աշխարհքը։ Գիտե՛մ, գիտե՛մ, որ դու կարող ես այդ բոլորն անել, բայց խղճա՛ մեզ, այդպես բան մի՛ անիլ, ինչ որ ուզես՝ քեզ կտա թագավորը…

Դերվիշը բնավ չխոսեց և գիտնականի երեսին անգամ չնայեց։ Բայց ժողովուրդը, լսելով գիտնականի բացատրությունը, ավելի մեծ երկյուղի մեջ ընկավ։ Էլ չէին ասում, թե՝ գուցե սխալ էր գիտնականի բացատրությունը, այլ դրա հակառակ՝ լուն ուղտ շինելով, պատմում էին իրար, թե. «Բա չե՞ք ասիլ, դերվիշը մի ամենազոր մարդ է, այսինչ երկրում հեղեղ և կարկուտ է թափել, բոլոր բնակիչներին կոտորել, այնինչ տեղ յոթը տարի շարունակ կապվել է երկինքը, ոչ մի կաթիլ անձրև չի եկել, սով է ընկել երկիրը, բոլորեքյանք կերել են միմյանց…»։ Մյուս օրը Շահ-Աբասն ուղարկեց մի ուրիշ գիտնական։

— Գիտե՛մ, գիտե՛մ, ով ես դու, մա՛րդ Աստուծո,— ասում է գիտնականը։— Քո շրջանը նշանակում է երկիրս։ Դատարկ է մեջը։ Դրանով ուզում ես ասել, որ ժանտախտով պիտի դատարկես մեր երկիրը։ Խնայի՛ր մեզ. խնայի՛ր, ի սեր Ամենակալին, այդպես բան մի՛ անիլ, ինչ որ ուզենաս՝ քեզ կտանք։

Շարունակել կարդալ “Հնարագետ ջուլհակը” →

Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին գմբեթավոր կառույց է: Գտնվում է Տավուշի մարզում: Եկեղեցուն արևմուտքից կից է քառասյուն կենտրոնակազմ հորինվածքով գավիթը: Գմբեթային փոխանցումն իրականացված է սաղր տրոմպներով։ որի անկյունային միահարթ առաստաղներին բարձրաքանդակներ են: Բակի հարավային պատի մոտ պահպանվել են գերեզմանադամբարանների մնացորդներ։ Սուրբ Գրիգոր եկեղեցուն հյուսիսից մոտիկ է մի թաղածածկ աղոթարան, իսկ դեպի արևելք շատ մոտ կանգնած է նրբագեղ մանրամասներով, կապտավուն բազալտից կառուցված Սուրբ Ստեփանոս գմբեթավոր եկեղեցին։