- Ագարակի Բրոնզեդարյան քաղաքատեղի
- Ագարակ պատմամշակույթային արգելոցը գտնվում է ՀՀ — ի Արագածոտնի մարզում Ագարակ և Ոսկեհատ գյուղական համայքների տարածքում: Հիշյալ հուշարձաններն ուսումնասիրող հնագետների Միաբերան կարծիքով նման կերտվածքներով հագեցած ժայռահարթակները ծիսապաշտամունքային կառույցներ են:
- Արուճի Սուրբ Գրիգոր եկեղեցի
Վաղ միջնադարյան հայկական ճարտարապետության ամենաաչքի ընկնող հուշարձաններից Արուճի տաճարը գտնվում է գյուղի արևելյան մասում: Կառուցված է սև, սրբատաշ տուֆ քարով:
- Արուճի քարվանատուն
- Թալինի Կաթողիկե մայր տաճար-վանք
Կաթողիկե եկեղեցու կամ Թալինի մեծ տաճարի կառուցման ժամկետը հայտնի չէ, պատմական աղբյուրներում այն չի հիշատակվում: Պատի արձանագրության համաձայն, Սուրբ Աստվածածինը VII դարում կառուցել է Ներսեհ Պատրիկ Կամսարականը, ինչի համար է այն հաճախ նրա անունով են կոչում՝ Կամսարան:
- Դաշտադեմի ամրոց
Դաշտադեմի կամ Քաղենիի միջնադարյան ամրոցը, ի տարբերություն մյուսների, շրջապատված չէ ժայռերորվ ու բնությամբ պահպանված չէ, այն պաշտպանվել է իր հզոր պարիսպներով: Չնայած դրան, այն, բացի վարչական մեծ նշանակությունից, նաև պաշտպանական մեծ կառույց է եղել: Նաև այս տաճարը կառուցվել է 5 — 7 — րդ դարում: 1064 — թթ երբ սելջուկները գրավում են Անի քաղաքը նրանց տիրապետության տակ նաև վերձրել էին Դաշտադեմի ամրոցը, բայց հետո ամրոցը ազատագրում են Զաքարյան իշխանները:
😴Ալեք Ֆրանգյանի բլոգ😴 